بنا به نقل عدهای، در سنگ مجاور درب حرم حضرت فاطمه اُخری (سمت جنوب) مزار یکی دیگر از سادات قرار داشت که بعدها در اثر خرابکاری رضاخان پهلوی از بین رفت. بر آن سنگ مزار چنین نوشته شده بود:بانوی مکرمه فاطمه بنت عبدالله بن محمد بن احمد بن حمزه بن موسی بن جعفر (علیهم السلام).
و این نشاندهنده آنست که در جوار مزار حضرت فاطمه اُخری، مزار سادات دیگری نیز واقع شده بود.
السلطان ابن السلطان ابن السلطان ناصر الدین شاه قاجار-یا حفیظ یا حافظ- پوشیده نماند که سرکار اقدس همایون این فرمان را به خواهش جناب فخرالعلماء و المجتهدین حاجی ملا رفیع مرحمت فرمودند آنکه چون به شکرانهی فضل و کرم والانعم خداوند بیمثل و نظیر آلدی لیس له شریک و لا وزیر، خوان نعمتش در بسیط زمین گسترانیده و سایهی رحمتش وجود سلاطین با فرّ و تمکین را زیب سریر سلطنت گردانیده دیهیم سلطنت را به وجود همایون ما مزیّن فرمود و تخت خلافت را به دوام ما رشک گلشن نمود همواره خاطر خورشید اشراق شاهنشاهی به آرایش بلاد و عباد متعلق است و رأی پادشاهی را در رعایت رعیت و ولایت توجه مطلق پیوسته همت ملوکانه بر آن داشتهایم که سایهی رحمت بر کافه ی عباد بگسترانیم و عامّهی انام را به نعمت و رفاهیت بپرورانیم تا ملک از شمول عاطفت آراستهتر از گلشن گردد و دیدهی ایام به فروغ معدلت خدیوانه روشن شود و ضیع و شرف رعیت را دعاگوئیِ بقای این دولت و استدامت این شوکت وِرد زبان آید. از جمله از قراری که به عرش مقیمان عتبهی کبری رسیده، به واسطه مالیاتی که به دکاکین خبازی دارالمرز رشت، از دیوان اعلی جمعست، اهالی آنجا در خانههای خود از پختن نان ممنوعاند و از این رهگذر، سکنه و عابرین، از غریب و بومی، به علت قلّت نان، نوعی عُسرت و تنگی واقع میشود. محض مرحمت شاهانه، از هذه السنه لوی ئیل و ما بعدها، برای حصول دعای دولت و توسعهی معیشت اهالی، از قرار همین توقیع، مالیات دیوانی دکاکین خبازی دارالمرز رشت را به تخفیف ابدی مقرر و صنف مزبور را از تکالیف دیوانی معاف؛ و مسلم فرمودیم که از این به بعد هر کس بخواهد، دکان خبازی در هر جا بگشاید و نان در خانههای خود پخته در بازار بفروشد. و احدی قادر بر اذیت و آزار آنها نبوده باشد. مقرر آنکه سلاطین خجسته آئین دولت علیّه و اخلاف عظمی، از قرار همین فرمان قضا جریان معمول داشته، ابدالدهر دیناری و حبّهای مالیات و عوارض و صادر بر خباز بلدهی رشت وارد نیاورند و خلاف آن را مخالفِ رضای خداوند شمارند.
مقرر آنکه عالیجاهان، رفیعجایگاهان حکام و مباشرین حال و استقبال گیلان، حسب المقرر معمول داشته همه ساله، به خرج گیلان مجری دانند.
الحمدلله که اتمام این سنگ به سعی سلالة السادات العظام آقا میر ابوطالب تاجر رشتی در قزوین خلدآئین انجام گرفت.
کتبهی ملک محمد قزوینی
فی شهر شعبان 1272
بحر العلوم گیلانی با الهام از اشعاری که در مدح حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) سروده شده بود؛ این ابیات را به زینت طبع رسانده است که با اندک تصرف تقدیم مینمایم:
خواهر سلطان دین رضااین آستان که از عرش برتر است
آرامگاه دختر موسی بن جعفر است
زین جلوهگر شد بقعه آیین طراز او
چونکه نور دیدهی زهرای اطهر است
والاتبار، خواهر سلطان دین رضا(ع)
فاطمهی اُخری،خواهر معصومه اطهر است
ذکر قرآن و دعا بر لب هر زائر اوست
صحنهی جنّت فِردوس بَرین در نظر است
شد خاک رشت منور از این نازنین وجود
بر اهل دل ز تربت او رشت معطر است
رو کن به آستان فاطمه کبری خواهرش به قم
چون کوْن و مکان ز نور فروغش منوّر است
گرچه مرقد فاطمه وُسطی مجهول بُوَد
ولی ندیده، جلوهاش در قلوب محبان منور است
آستان خواهر دیگرش فاطمه صغری
کوی امید و ملجاء دلهای مضطر است
مزار فاطمه اُخری بس فِشاند نورچون
بقعه را «لاکانی» ساعی و عامر است
یا رب توفیق ده به این آیت حق«لاکانی» عزیز
چونکه روشنگر چراغ این بقعه و در است.
این بارگاه کیست که چون مشک معطر است
گویا به رشت نقشی از آیات کوثر است
گر خوانمش روضة الجنان گزاف نیست
چون آستان اخت به قم، او منور است
پرسید: کیست صاحب این بقعهی سترگ
گفتم چنین که: بضعة موسی بن جعفر است
پرسید: چیست نام دلارای حضرتش
- او فاطمه اخریست طاهره، که اطهر است
پرسید: از نسب بر شمس الشموس چیست
گفتم: به او یکی از پدر و مادر است
پرسید: آن دگر بر او اخت چون بود؟
گفتم: سه فاطمه دگرش نیک خواهر است
پرسید: مدفن سه دگر اخت او کجاست
گفتم: به قم فاطمه اخت بزرگتر است
پرسید نشان ز فاطمه وسطی؟ مرددم؟!
گفتم؛ به اصفهان حرم نیک گوهر است.
پرسید: فاطمه صغری همان بی بی هیبت است
گفتم: بلی به بادکوبه چون حوض کوثر است
پرسید: کیست آیت حق محمد لاکانی
گفتم: کسی که حرم مطهر را عامر است
شهادت زائران حضرت شاهچراغ (ع) تسلیت باد.
ابوایمن، از خطبای ارجمند قم، از کتاب من لایحضره الخطیب چنین نقل میکند:«حضرت امام رضا (ع) نامهای خطاب به حضرت معصومه (س)مرقوم فرمود و آن را توسط یکی از غلامانش به مدینه منوره ارسال کرد و به آن غلام نشانه خانه حضرت موسی بن جعفر (ع) را داده بود تا او از کسی نشانی نپرسد. غلام، خود را به مدینه رسانید و نامه را به خدمت حضرت فاطمه کبری (س) تسلیم نمود. حضرت معصومه (س) بلافاصله پس از مشاهده نامه برادر، آماده سفر به ایران شدند. همچنین برخی مورخین ارسال نامهای شبیه به همین را برای حضرت احمد بن موسی(ع) نیز قید نمودهاند.
بنابراین یکی از دلایل مهم هجرت امامزادگان را میتوان دعوت حضرت رضا (ع) عنوان کرد. این هجرت با توجه به استقبال و احترام ایرانیان به سادات خاندان پیامبر (ص) و از طرفی دورتر بودن ایران از خفقان خلفای عباسی انجام شد و همچنین باید توجه داشت که در برخی مناطق ایران حکومت های اسلامی مستقلی تشکیل شده بود. علی التحقیق، حضرت معصومه (س) به طور ناشناس و همراه با کاروانی که عازم مرو بود به ایران تشریففرما شدند.
در اوایل قرن سوم، حضرت شاهچراغ به قصد دیدار برادر بزرگوارش امام رضا (ع) رهسپار ایران شد و در این مسافرت بالغ برن 1200 از امامزادگان و ذراری ائمه(ع) ایشان را همراهی میکردند. پس از شهادت حضرت احمد بن موسی (ع) در سال 203ه.ق به دست قتلغ خان، استاندار شیراز، هر یک از اصحاب حضرت شاهچراغ و امامزادگان به مناطقی امن مانند گیلان و دیلمستان پناه بردند و از جمله ایشان حضرت فاطمه اخری (س) بود که در آن سال حدوداً 24 ساله بود. در گیلان، دولتهای اسلامی مستقل حکمرانی میکردند و جنگلهای انبوه نیز مانع نفوذ ایادی خلفای عباسی شده بود. بنا به استناد بحرالعلوم گیلانی، حضرت فاطمه اخری (س) پس از سکونت و توطّن در منطقه گیلان و رشت، چند سالی در قید حیات بودند.
واللّه اعلم
نگارنده کتاب فاطمه اخری (س) با اذعان به اینکه چون بزرگترین دختر حضرت موسی بن جعفر (ع) در میان فواطم اربعه فاطمه کبری ملقب به حضرت معصومه (س) در سال 173 هجری قمری به دنیا آمده و نیز شهادت امام موسی کاظم (ع) در سال 183 هجری قمری مورد اتفاق جمیع مورخین میباشد و آن حضرت حدود چهار سال در زندان هارون الرشید ملعون حبس کشیده است؛ بنابراین ولادت حضرت فاطمه اخری بین سالهای 173 تا 179 هجری قمری بوده است و از آنجا که حضرت فاطمه اخری کوچکترین دختر امام موسی کاظم (ع) بوده تولد او در سال 179 هجری قمری میباشد. آن بانوی نورانی هنگام شهادت پدر بزرگوارش تنها چهار سال سن داشته است.
کانون خبرنگاران نبأ/ حنانه سفرگر: بقعه فاطمه اُخری(س)، خواهر امام رضا(ع) در شهر رشت قرار دارد که برخلاف ذکر منابع اصیل که آن را بقعه «خواهر امام(س)» نامیدهاند، نام لاله شوی نیز برآن گذاشته شده است که ویکیپدیا عبارت تحریفشده و توهینآمیز «لال شوی» را درباره این بقعه در منابع خود آورده است.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، سبط بن جوزی به هنگام شماردن خواهران تنی حضرت رضا(ع) و اولاد امام موسی کاظم(ع) از چهار دختر به نام فاطمه یاد کرده است: فاطمه کُبری(س)، فاطمه وُسطی (س)، فاطمه صُغری(س)، فاطمه اُخری(س).
علامه مجلسی نیز به پیروی از ابن جوزی در بحارالانوار از فواطم اربعه یاد کرده است؛ حضرت معصومه(س)، همان فاطمه کبری است که بارگاه ایشان در شهر قم واقع است. گفته میشود که بارگاه حضرت فاطمه وُسطا(س) در شهر اصفهان وجود دارد، مزار حضرت فاطمه صُغری(س) مشهور به بیبی هیبت در کشور آذربایجان (بادکوبه) بوده و بارگاه مبارک فاطمه اخری(ع) در شهرستان رشت و در منطقه خواهر امام در نزدیکی خیابان استاد مطهری واقع است.
تاریخ تولد فاطمه اخری(س) 179هجری و تاریخ وفات ایشان 203 هجری قمری است. علامه مجلسی به پیروی از سبط ابن جوزی در کتاب «بحار الانوار» از فواطم اربعه یاد کرده است و در مورد فاطمه اُخری مینویسد: «و فی رشت مزار یُـنسَب إلی فاطمة الطاهرة أخت الرّضا(علیهما السّلام)؛ و در رشت مزاری است که به فاطمه طاهر، خواهر امام رضا(ع) منسوب است».
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » دوستدار حضرت فاطمه اخری علیهاالسلام ( پنج شنبه 93/12/14 :: ساعت 10:42 عصر )
بر روی رضـا شمـس امامت صلـوات
بر شافع ما روز قیامـت صـلوات
در شـام ولادتـش که شادنـد همـه
بفرست بر این روح کرامت صلوات صلوات
بلیط ماندن مانده ست در دستهای من
در این همه مسافر حرم نبود جای من؟
رفیق عازم سفر، فقط «سلام» را ببر
سفارش مریض حضرت امام را ببر
زآستان رضا سرخط امان دارم
رخ نیاز بر این پاک آستان دارم
اگر چه کم زغبارم، به شوق نکهت گل
همیشه جای، در این طرفه بوستان دارم
ز تیر حادثه مرغی شکسته بال و پرم
درین چمن به صد امید آشیان دارم
السلام ای حضرت سلطان عشق
یا علی موسی الرضا ای جان عشق
السلام ای بهر عاشق سرنوشت
السلام ای تربتت باغ بهشت
ای پسر فاطمه، نور هدی
سبزترین باغ بهار خدا
با تو دل از غصه رها می شود
پاکتر از آینه ها می شود
ای گل گلزار خدا، یا رضا
آینه ی قبله نما یا رضا
حریمت قبله ی جانم/ بود حب تو ایمانم
تو را هر لحظه می خوانم/ رضا جانم، رضا جانم
منم مست ولای تو/ گدایم من گدای تو
نهادم سر به پای تو/ رضا جانم، رضا جانم
چشمههای خروشان تو را میشناسند
موجهای پریشان تو را میشناسند
پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی
ریگهای بیابان تو را میشناسند
نام تو رخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران تو را میشناسند
از نشابور بر موجی از «لا» گذشتی
ای که امواج طوفان تو را میشناسند
زائری بارانی ام آقا بدادم میرسی؟
بی پناهم، خسته ام،تنهابدادم میرسی ؟
گر چه آهونیستم اماپراز دلتنگی ام
ضامن چشمان آهوهابه دادم میرسی ؟
ازکبوترهاکه میپرسم نشانم میدهند
گنبدو گلدسته هایت رابه دادم میرسی ؟
من دخیل التماس رابه چشمت بسته ام
هشتمین دردانه زهرابه دادم میرسی ؟
ولادت با سعادت حضرت امام علی ابن موسی الرضا را به حضرت فاطمه طاهره و به شما دوستداران ابواب کرامتتبریک و شادباش عرض می نمایم
پیش از بازسازی حرم فاطمه اخری [علیه السلام]بر سر در ورودی حیاط بقعه ی خواهر امام – که از آجر های لعاب دار چیده شده است – ابیات زیر بر کاشیهای آن مسطور بود که جهت توصیف بقعه فاطمه اخری [علیه السلام] ، خواهر امام سروده شده و سراینده ی آن معلوم نمی باشد.
متأسفانه بر اثر توسعه ی حرم خواهر امام این اشعار و کاشیهای آن مفقود شدند..
یا رب بنای کیست مر این طاق بی نظیر؟
کز رفعتش سپهر معلق بّود قصیر
بر می دهد بهشت نشان جدول درش
شنگرف آفتابِ فلک ، سوده بر حریر
ماهش اگر به طوف بیاید به پای خویش
دست ادب ، ز بام سپهرش کشد به زیر
در حیرتم که بانی این آستانه کیست
کز آب خضر کرده گلش را مَلک خمیر
مانا که هست باعث این طاق و این بنای
در این بهشت بقعه که خاکش بُود عبیر
سلمان روزگار ، شریعتمدار دهر
کز اوج عرش بگذردش پایه ی سریر
تاریخ این بنای که چون ضوء آفتاب
تا روز رستخیز نباشد خلل پذیر
پرسیدم از خرَد که چه باشد به لوح نور
با آب زر نوشتبه اسقاط یا صغیر
نامه باب معانی به جرم قلم بکش
روزی که مرغ و مور کشد از جگر صفیر
علامه مجلسی به پیروی از سبط ابن جوزی در کتاب ارزشمند «بحار الانوار»(48:317)از فواطم اربعه یاد کرده است و در مورد فاطمه اُخری می نویسد:
« و فی رشت مزار یــُـنسـَـب إلی فاطمة الطاهرة أخت الرّضا(علیهما السّلام)»
و در رشت مزاری است که به فاطمه طاهر،خواهر امام رضا (علیهما السلام) منسوب است...
علامه سید جعفر آل بحرالعلوم در کتاب گرانسنگ خود به نام «تحفة العالم»می نویسد:
«و در رشت بقعه ای است که به فاطمه طاهر(علیهاالسّلام)، خواهر امام رضا (علیه السلام) منسوب است.